دارالفنون، دروازه‌ای به روی علم و دنیای مدرن

 

شبرنگ به تاریخ؛ امیرکبیر مردی فراتر از زمان

 تأسیس دارالفنون «اولین مدرسه عالی ایران» یکی از نوآوری‌های امیرکبیر است. اندیشه امیر در بنای دارالفنون از یک سرچشمه الهام نگرفته بود. بلکه حاصل مجموع آموخته‌های او بود. آکادمی و مدرسه‌های مختلف روسیه را دیده بود. در کتاب جهان نمای جدید که به ابتکار و زیر نظر خودش ترجمه و تدوین شد، شرح دارالعلم‌های همه کشورهای غربی را در رشته‌های گوناگون علم و هنر با آمار شاگردان آنها خوانده بود. از بنیادهای فرهنگی دنیای جدید خبر داشت. در ضمن از مدرسه «طبیه» و «عسگریه» عثمانی آگاه بود.

از آن گذشته می‌دانیم که در زمان عباس میرزا به علم و صنعت جدید توجهی پیدا شد. از یک سو خبرگان نظامی و مهندسان و نقشه کشان فرنگی به ایران آمدند. از سوی دیگر چند دسته شاگرد به فرنگستان روانه گردیدند. تاسیس مدرسه‌ای برای تعلیم دانش و فن غربی مستلزم آوردن استادان خارجی بود.  به علاوه مراقبتی پیگیر لازم داشت. در عوض دامنه فعالیت آن گسترده‌تر بود و تأثیرش در تحول اجتماعی عمیق‌تر. امیرکبیر تصمیم به انجام این کار گرفت. در این زمان گرایش محسوسی نسبت به اصول علمی غربی پیدا شده بود. یک جا می‌خوانیم که مربیان نظامی فوجها را «به قانون علمی مشق و تعلیم» می‌دهند.

ادامه مطلب